en andere misvattingen over vechtkunst
Erik Jumelet over vechtsport binnen de psychomotorische therapie
Verschenen als Nieuwsbericht op de site van Calo-Windesheim
“Ga maar even los op de boksbal, dat zal je goeddoen!” Mogelijk heb je deze uitspraak wel eens eerder gehoord. Natuurlijk kan het soms goed zijn om even alles eruit te gooien, maar geldt dat voor iedereen? Psychomotorisch Therapeut en docent aan de opleiding Psychomotorische Therapie Erik Jumelet vindt de boksballen die zomaar worden gebruikt zorgelijk: “Vechtsport kan een heel mooi middel zijn, maar de juiste begeleiding ontbreekt vaak. Bij verschillende hulpvragen kan vechtsport zelfs averechts werken. Denk bijvoorbeeld aan mensen die al moeite hebben om hun emoties onder controle te houden, juist nog sneller kunnen ontploffen en ook in situaties zonder boksbal agressie gebruiken als middel om met hun emoties om te gaan.” Een probleem waar te weinig aandacht aan geschonken wordt. We zochten hem op en gingen met hem in gesprek.
Vechtsport versus vechtkunst
“Het gaat vaak mis door een verkeerde link. Kickboksen of karate wordt vaak geassocieerd met agressie en geweld terwijl dit helemaal niet de oorsprong is van de vechtkunst,” begint Erik. Sterker nog: de vechtsport komt voort uit de vechtkunst. Het palet vechtkunst is breder dan enkel de techniek achter het slaan of de trap: yoga, zelfreflectie en zelfbeheersing en het samenspel vormen ook belangrijke aspecten. Kickboksen kan een prachtig middel zijn binnen de psychomotorische therapie, vermits juist toegepast.
“Toen ik zelf kickbokste, vond ik het de eerste jaren een fijne manier om te bewegen en om mijzelf zowel mentaal als fysiek uit te dagen. Onze groep werd met de jaren steeds fanatieker. Op een gegeven moment merkte ik dat ik steeds opgefokter werd: ik was snel geïrriteerd en lichtgeraakt tot op het punt dat ik bij mijn trainer aangaf te willen stoppen.” Zijn kickboksdocent luistert en biedt een oplossing aan. “De les bleef nog net zo fanatiek, maar na anderhalf uur sporten, sloten wij gezamenlijk af met Tai Chi oefeningen. Tai Chi focust op je ademhaling en zijn concentratie- en ontspanningsoefeningen. Op die manier werd ik, ook al had ik anderhalf uur gesport, rustig.”
Connectie lichaam en geest binnen de psychomotorische therapie
Het moment van bezinning, reflectie op eigen handelen en lichaamsbewustzijn zijn thema’s waar compleet aan voorbij gegaan wordt, wanneer iemand problemen heeft met emotieregulatie en uit het niets losgaat op de zak. “Kickboksen kan een goed middel zijn, maar als je het bij het slaan houdt en de achterliggende gedachte links laat liggen, trigger je alleen de agressie,” vertelt Erik. “Het gevaar is dat je het probleem niet oplost, maar alleen maar verergert. Wanneer je iemand leert dat wanneer hij zijn emoties niet kan bedwingen, agressie ontzettend prettig voelt, kan je dit ook triggeren op momenten dat agressie helemaal niet gewenst is. Daarnaast geef je iemand niet de tools om zijn emoties te leren lezen of beheersen.”
Een van de uitgangspunten van psychomotorische therapie is de koppeling tussen lijf en emotie. “We kijken daarnaast naar een mens vanuit een biopsychosociaal model. Dat houdt in dat iemands geschiedenis zowel genetisch, vanuit de opvoeding en vanuit sociale kring meegenomen wordt. Mogelijk komt agressie bijvoorbeeld voort uit een trauma en is het een overlevingsmechaniek geweest. Dat zijn belangrijke aspecten als je wilt analyseren waar een emotie vandaan komt. Vervolgens kijken we naar de verbinding tussen lichaam en geest: voel je wat er in je lijf gebeurt? Begrijp je welke signalen het geeft? En daar zit de kern, want vanuit daar kunnen we je tools/handvatten bieden hoe je er op een gezonde manier mee om kunt gaan.”
Kickboksen als tool voor andere thema’s
Erik benadrukt nog eens dat agressieproblemen niet altijd met vechtkunst opgelost hoeven te worden: “Vechtkunst kan iets heel moois zijn, maar iemand moet daar goed mee om kunnen gaan en daarnaast kundige begeleiding hebben wil het de juiste resultaten opleveren. Daarnaast zijn er heel veel andere sporten en manieren van beweging die de PMT’er kan gebruiken om mensen te helpen met het sturen van hun emoties. Kickboksen is een manier, maar ook badminton of klimmen kunnen prachtige middelen zijn om te leren omgaan met je emoties. Het is slechts een van de vele mogelijkheden. De basis is in hoe je het toepast en hoe je vervolgens omgaat met wat er loskomt.”. Op een respectvolle manier een boksoefening met elkaar of je therapeut aan gaan, vraagt om enorm veel afstemming en verbinding met de ander. Dit zijn thema’s die bij bijna alle mentale hulpvragen relevant zijn.
Zo liggen er voor bijvoorbeeld bij angstige mensen of conflictvermijders mooie kansen om te oefenen met assertiviteit en succeservaringen op te laten doen in het oefenen met grenzen aangeven en je kracht ontdekken. Je merkt dat het hen kan sterken in hun eigenwaarde en dan is het hele mooie tool! En dat is wat vechtkunst uiteindelijk ook blijft: een tool. En net zoals iedere tool, ligt het bij de gebruiker in hoeverre je er het goede mee doet. In de bokswereld zeggen we “we gooien je de handschoen”, dat betekent dat we verwachten dat we vanuit jou actie verwachten. Maar binnen de wereld van de psychomotorische therapie is de handschoen niet de oplossing, maar doen de kundige begeleiding en een goedgekozen aanvliegvorm de wonderen.”
Meer weten over het onderwerp?
Beluister dan onderstaande podcast met Erik over Pyschomotorische therapie en kickboksen
Erik Jumelet heeft samen met (trauma)ervaringsdeskundige Amira Yeyha TRAP kickbokstherapie opgericht. Hun missie is het professionaliseren van vechtkunst in de zorg. Zij bieden een geaccrediteerde nascholing aan rondom traumasensitieve kickboks inzet, speciaal voor lichaamsgericht therapeuten.
Meer hierover op www.TRAPkickboksen.nl