Mensen met depressie en burn-out blijken een disfunctionele mitochondriale activiteit te hebben. En fysieke interventies leiden tot een up-regulatie van mitochondriale activiteit.
Vormt dit een aanvullende verklaring voor de positieve effecten van bewegen bij genoemde klachten?
Door Nicolette van Wijk
Uit vele onderzoeken is inmiddels gebleken dat programma’s die een sportinterventie bieden een veelbelovende behandeling voor burn-out zijn, waarbij mitochondriale activiteit een belangrijke marker zou kunnen zijn!
Influence of Regular Physical Activity on Mitochondrial Activity and Symptoms of Burnout [1] is een studie die het potentieel heeft om verbanden tussen lichamelijke activiteit, mitochondriale activiteit en mentale en fysieke symptomen van burn-out en depressie op te helderen.
De resultaten kunnen belangrijk zijn voor personen met burn-out, maar zijn ook klinisch belangrijk omdat zij potentieel meer inzicht kunnen bieden in het belang van mitochondriale activiteit tijdens het herstel van burn-out in combinatie met een fysieke interventie.
De doelen van de studie:
- de effecten van lichamelijke activiteit op de niveaus van mitochondriale activiteit en symptomen van burn-out te onderzoeken,
- de niveaus van mitochondriale activiteit en symptomen van burn-out bij individuen met burn-out te vergelijken met die van gezonde controles (Healthy Controls), en
- de verbanden tussen mitochondriale activiteit en symptomen van burn-out te verkennen.
Wat zijn mitochondriën?
In bijna alle lichaamscellen zijn mitochondriën te vinden. Het zijn de energiefabrieken van de cel. Eén van hun functies is het maken van energie. Ons lichaam heeft deze energie nodig om goed te functioneren. De hersenen hebben energie nodig om te kunnen denken, spieren gebruiken energie om te bewegen. Energie wordt aangeleverd via voedingsstoffen.
De energieproductie in mitochondriën is zeer ingewikkeld. Hierbij werken verschillende cel onderdelen intensief samen, waarbij elk onderdeel zijn specifieke functie heeft.
De voedingsstoffen die het lichaam binnenkomen worden afgebroken in stoffen die de lichaamscellen kunnen gebruiken. De verwerking van brandstof naar energie, ook wel ATP genoemd, vindt plaats in de mitochondriën.
Terug naar de studie:
In de studie hebben ze zich gericht op mitochondriale activiteit, aangezien dit essentieel is om cel activiteit te verklaren.
Wanneer een cel namelijk wordt blootgesteld aan stress, zal deze verschillende mechanismen activeren om homeostase (ons natuurlijk evenwicht) te behouden. Om aan veranderende energiebehoeften te voldoen, voorzien mitochondriën de cel van de energievaluta adenosinetrifosfaat (ATP).
Mitochondriale activiteit en de functionele resultaten ervan, zoals ATP, worden opgeschroefd in situaties met een hoge energievraag, zoals tijdens het sporten.
Terwijl de associatie tussen regelmatige sporten en mitochondriale functie goed gedocumenteerd is, geldt dit niet voor de associatie tussen burn-out kenmerken en mitochondriale functie. Dit is verrassend om twee redenen.
- Ten eerste is de overlap tussen burn-out kenmerken en ernstige depressieve stoornissen en vermoeidheid goed gedocumenteerd.
- Ten tweede is er voldoende bewijs dat bij mensen met ernstige depressieve stoornissen en vermoeidheid de mitochondriale activiteit afneemt.
Specifiek lieten Picard et al. [i] in hun systematische review zien dat individuen met ernstige depressieve stoornissen een verminderde mitochondriale activiteit vertoonden in vergelijking met gezonde controles. Op dezelfde manier rapporteerden Tomas en Newton [2] in hun mini-review dat individuen met het chronisch vermoeidheidssyndroom een verslechterde mitochondriale disfunctie hadden in vergelijking met gezonde controles.
Gezien dit, leek het aannemelijk dat ook bij individuen met burn-outkenmerken de mitochondriale activiteit disfunctioneel verminderd zou zijn.
In de huidige studie onderzochten ze in hoeverre een programma van regelmatige sporten een positieve invloed zou hebben op markers die de mitochondriale activiteit weerspiegelen, zoals:
- ATP-niveaus
- De hoeveelheid zuurstof die wordt verbruikt door het oxidatieve fosforylatiesysteem (OXPHOS) en
- De activiteit en inhoud van complex I van de elektronentransportketen (ETC) in de mitochondriën.
Dit baseerden ze op een aantal eerdere studies [3] die al aantoonden dat, na een sport interventie van 12, de stemming van de mensen met een burn-out en depressieve stoornis verbeterden en de stress afnam.
Op dezelfde manier toonden Beck et al. [4] aan dat na een interventie met lichamelijke activiteit de aangetaste cognitieve prestaties weer genormaliseerd werden. De Vries et al. [5] toonden in hun interventiestudie aan dat in het geval van werk gerelateerde vermoeidheid, lichaamsbeweging een krachtig medicijn was voor degenen die de behandeling volgen.
In hun systematische review analyseerden Naczenski et al. [6] tien interventiestudies en concludeerden dat lichamelijke activiteit een effectieve manier lijkt te zijn om symptomen van burn-out te verminderen. Lindegård et al. [7] toonde aan dat regelmatige lichamelijke activiteit het potentieel heeft om de effecten van de behandeling van patiënten met een burn-out duurzamer te maken.
Voortbordurend op de resultaten van de effecten van genoemde sportinterventie studies0, is er dus gekeken naar de resultaten op celniveau aan de hand van deze studie.
De belangrijkste bevindingen van deze studie waren:
- De symptomen van burn-out en depressie verminderde en de mitochondriale activiteit verbeterde. Echter, aan het einde van de interventie waren de niveaus van burn-out, depressie en de uitkomsten van mitochondriale activiteit nog steeds lager dan die van gezonde controles.
- De huidige bevindingen bouwen voort op eerdere onderzoeken door te laten zien dat, na een interventie met lichamelijke activiteit, verbeteringen met betrekking tot burn-out en depressie geassocieerd waren met verbeterde aspecten van de uitkomsten van mitochondriale activiteit.
Samenvattend
zeiden ze dat de verbeteringen op cellulair niveau niet volledig weerspiegeld kon worden in overeenkomstige verbeteringen op gedragsniveau.
Wat betreft de concentraties van mitochondriale activiteit werden verbeteringen waargenomen, maar de ATP-niveaus waren nog steeds aanzienlijk lager dan die van gezonde controles.
Zowel de studie, als ik, zien dat 12 weken een interventie toepassen voor mensen met burn-out syndroom of depressieve stoornissen niet in verhouding staan met de schaal van de fysieke en mentale klachten.
Na 12 weken kan je gewoon eerlijkheidshalve niet volledige remissie van klachten verwachten, maar wat wel heel veel belovend is dat er binnen 12 weken wel degelijk een positief effect te zien is.
Daarom, bracht deze studie wel de volgende vernieuwende inzichten:
- Ten eerste, vergelijkbaar met individuen met ernstige depressieve stoornissen en vermoeidheid, konden we aantonen dat individuen met burn-out een disfunctionele mitochondriale activiteit hadden;
- Ten tweede leidden fysieke interventies bij individuen met burn-out tot een up-regulatie van mitochondriale activiteit;
- Ten derde kon, in vergelijking met gezonde controles, bij individuen met burn-out na fysieke activiteit interventies van 12 weken, geen volledige remissie worden bereikt, zowel op gedrags- als cellulair niveau.
——————————————
NOTES
1. Influence of Regular Physical Activity on Mitochondrial Activity and Symptoms of Burnout-An Interventional Pilot Study.
Brand S, Ebner K, Mikoteit T, Lejri I, Gerber M, Beck J, Holsboer-Trachsler E, Eckert A.
J Clin Med. 2020 Mar 2;9(3):667.
2. Metabolic abnormalities in chronic fatigue syndrome/myalgic encephalomyelitis: A mini-review.
Tomas C., Newton
J. Biochem. Soc. Trans. 2018 ;46:547–553.
3. Aerobic exercise training and burnout: A pilot study with male participants suffering from burnout
Gerber M., Brand S., Elliot C., Holsboer-Trachsler E., Puhse U., Beck J.
BMC Res Notes 2013 Mar 4:6:78.
4. Executive function performance is reduced during occupational burnout but can recover to the level of healthy controls.
Beck J., Gerber M., Brand S., Puhse U., Holsboer-Trachsler E. J. Psychiatr. Res. 2013 ;47:1824–1830
5. Exercise to reduce work-related fatigue among employees: A randomized controlled trial.
De Vries J.D., van Hooff M.L., Guerts S.A., Kompier M.A. . Scand. J.
Work Environ. Health. 2017 ;43:337–349
6. Systematic review of the association between physical activity and burnout
L.M., Vries J.D., Hooff M., Kompier M.A.J. .
J. Occup. Health. 2017;59:477–494
7. Changes in mental health in compliers and non-compliers with physical activity recommendations in patients with stress-related exhaustion.
Lindegard A., Jonsdottir I.H., Borjesson M., Lindwall M., Gerber M.
BMC Psychiatry. 2015 ;15:272